ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΠΟ ΤΟ 10 ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΠΡΟ ΚΟΙΝΗΣ ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗΣ
Κύπρος Και Θράκη (Ελλάδα Και Τουρκία).
Κριμαϊκός Πόλεμος Και Ανατολικό Ζήτημα. Η Περιφερειακή Γεωιστορική Και Γεωπολιτική Διάσταση.
Τα ίδια πράγματα επιστρέφουν με διαφορετικά χρώματα.
Francesco Guicciardini
1483–1540
Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως «Ευρώπη», είναι μια πλανώμενη ιστορική και πολιτική αοριστολογία, η οποία προϋπόθεση της έχει ένα μόνο και καθόλου αυτονόητο δεδομένο: ότι οι εκτρωματικές «ισορροπίες» που επετεύχθησαν κάποτε (το 1854) στον μεσογειακό χώρο και δημιούργησαν -παγιούμενες μέσω αυτών- τους δύο παγκόσμιους πολέμους, θα διαρκέσουν επ' άπειρον.
Η όλη πολιτική ύπαρξη της Ευρώπης, και της «Δύσεως» γενικότερα, στηρίζεται σε ένα και μόνο γεγονός: στην έκβαση του κριμαϊκού πολέμου...
Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Βυζαντίου ἤδη καὶ τῶν ἰταλικῶν Δημοκρατιῶν, ἡ Μαύρη Θάλασσα ἦταν ὁ κύριος σκοπὸς κάθε ἐμπορικῆς δραστηριότητος στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Ἡ Μαύρη Θάλασσα καὶ ἡ μικρασιατικὴ ἐνδοχώρα ἀποτελοῦν -ἀπὸ ὑπάρξεως ἱστορίας- χώρους οἰκονομικὰ συμπληρωματικούς... ὁ χῶρος τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου (καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς Μέσης Ἀνατολῆς) δὲν εἶναι ἁπλῶς «στρατηγικῆς σημασίας», ὅπως ἐκτιμοῦν οἱ τρέχοντες εἰδικοί. Εἶναι ζωτικῆς σημασίας γιὰ τὴν δυτικὴ Εὐρώπη, καὶ ἦταν ἀνέκαθεν τέτοιος... Ἡ ἔννοια τῆς «στρατηγικῆς» σημασίας εἶναι διάφορη ἀπὸ τὴν τῆς «ζωτικῆς». «Στρατηγικὴ» σημαίνει ὅτι εἶναι ἴσως κάτι τώρα ἀπαραίτητο, αὔριο ὅμως μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι. «Ζωτικὴ» ἀντίθετα σημαίνει κάτι πού δὲν μπορεῖ νὰ πάψη νὰ εἶναι... δὲν ὑπάρχει μία Εὐρώπη, ἀλλά ὡς γεωπολιτικὲς ἑνότητες (μὲ ἄκρως διάφορες πολιτιστικὲς προϋποθέσεις, καθὼς ἀπαιτεῖ ἡ φυσικὴ τάξη πραγμάτων) τουλάχιστον τέσσαρες. Ὑπάρχει μιὰ δυτικὴ Εὐρώπη, μιὰ κεντρικὴ Εὐρώπη (Mitteleuropa), μιὰ νοτιοανατολικὴ (δηλαδή μιὰ βαλκανική, πού ἀποτελεῖ τὴν κυρίως Εὐρώπη, καὶ τῆς ὁποίας κέντρο εἶναι ἡ Μαύρη Θάλασσα) καὶ μιὰ ἐν εὐρείᾳ ἐννοίᾳ μεσογειακὴ Εὐρώπη. Ἂν συνεπῶς τίθεται πρόβλημα Εὐρώπης, αὐτὸ συνίσταται στὴν ὀργανικὴ σύνδεση τῶν φυσικῶν αὐτῶν περιοχῶν.
Κριμαϊκός Πόλεμος και Θράκη
Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία γιὰ τὴν παλαιὰ εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ ἀποτελοῦσαν ἁπλῶς γεωγραφικὲς ἐκτάσεις, οἱ ὁποῖες ἀπὸ κοινοῦ συγκροτοῦσαν ἑνιαῖαν γεωπολιτικὴν ὀντότητα σὰν ἀποτέλεσμα τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου. Ὁ πόλεμος αὐτός, ὁ ὁποῖος μὲ τοὺς δύο παγκοσμίους πολέμους ἀποτελεῖ τὴν ἀρχὴ μίας ἱστορικῆς ἑνότητος, ὑπῆρξε ὁ σπουδαιότερος στὴν νεώτερη πολιτικὴ ἱστορία τῆς Εὐρώπης, διότι κατήργησε τὸ σύστημα τῆς «Ἱερᾶς Συμμαχίας» (οὐσιαστικὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ τέλους τῆς μοναρχίας τῶν Ἀψβούργων) καὶ ἔφερε τὶς πολιτικὲς ἀναδιατάξεις στὴν σύνθεση τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν πού διετηρήθησαν ὡς τὸν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ὑπῆρξε ἐξαιρετικὰ πολυαίμακτος σχετικὰ μὲ προηγουμένους, διότι ὑπῆρξε πόλεμος «προηγμένης τεχνολογίας». Σ’ αὐτὸν ἔχρησιμοποιηθηκαν γιὰ πρώτη φορὰ μηχανοκίνητα σιδερένια πλοῖα καὶ νέου τύπου ὄπλα (Paixhans-Hau-bitze), τὰ ὁποῖα ἐπέτρεψαν στοὺς Ρώσσους νὰ βουλιάξουν ἐν ἀκαρεῖ τὸν παλαιοῦ τύπου στόλο τῶν Τούρκων στὴν Σινώπη καὶ νὰ προκαλέσουν ἔτσι τὴν ἀνάμιξη τῶν δυτικῶν δυνάμεων. Ἐκόστισε κοντὰ στὸ ἕνα ἑκατομμύριο θύματα (τὸ Βατερλώ π.χ. εἶχε περίπου 50.000.
Σημείωσις: Ἀναφέρομε μερικὲς λεπτομέρειες γι’ αὐτόν, ὄχι μόνο διότι θὰ μᾶς χρειασθοῦν γιὰ τὴν κατανόηση κάποιων τρεχόντων ζητημάτων, ἄλλα καὶ γιατί αὐτὸς ὁ πόλεμος εἶναι ἄγνωστος ἐν Ἑλλάδι, ἀφοῦ δὲν μνημονεύεται καν στὰ σχολεῖα. Ὡς «ἱστορία» γι’ αὐτὰ μεταξὺ 1821 καὶ 1921 εἶναι -γιὰ τὴν Γ Λυκείου- ἐπὶ ΠΑΣΟΚ τῷ 1984 οἱ πρὸ τοῦ 21 «κοινοτικὲς» σχέσεις!...).
Οἱ ἀπώτερες αἰτίες τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου ἀνάγονται στὶς μεταρρυθμιστικὲς προσπάθειες τοῦ Μαχμοὺτ τοῦ Β, τὶς ὁποῖες πραγματοποίησε ὁ γυιὸς του Ἄβδουλ Μεζὶτ ὁ Α διὰ τοῦ «Χατὶ Σερὶφ» τοῦ Γκιουλχανέ. Διὰ τοῦ διατάγματος αὐτοῦ ἐκηρύσσετο θρησκευτικὴ ἰσότης γιὰ ὅλους τούς ὑπηκόους τῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ καθεστὼς αὐτὸ διευκόλυνε τὴν μεγαλύτερη διείσδυση τῶν δυτικῶν δυνάμεων ὡς προστάτιδων τῶν μὴ ὀρθοδόξων, πράγμα πού ἡ Ρωσσία εἶδε σὰν ὑπονόμευση τῶν δικῶν της συμφερόντων, ἀφ’ οὗ, βάσει παλαιοτέρων συνθηκῶν, ἦταν προστάτις τῶν ὀρθοδόξων.
Ὅταν τῷ 1852 ἡ δυτικὴ Ἐκκλησία ἐπῆρε ὡς προνόμιο τὰ κλειδιὰ τῆς πόρτας ἀπὸ τὸν τάφο τῆς Βηθλεέμ, τὸν ἑπόμενο χρόνο ἡ Ρωσσία ἐκήρυξε τὸν πόλεμο κατὰ τοῦ Σουλτάνου (τὰ τῶν «κλειδιῶν» καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὴν περιουσία τῶν Ὀρθοδόξων ἐκεῖ ἀκόμη δὲν ἔχουν ρυθμισθῆ). Πάντως τῷ 1854, δηλ. διαρκοῦντος τοῦ πολέμου αὐτοῦ, ὁ γάλλος μηχανικὸς Φ. Λεσσὲψ συνεφώνησε διὰ συμβολαίου μὲ τὸν ἀντιβασιλέα τῆς Αἰγύπτου τὴν κατασκευὴ τῆς διώρυγας τοῦ Σουέζ, πού θὰ ἄρχιζε λίγο μετὰ τὸν πόλεμο. Ἕνας ἀκόμη λόγος γιὰ τὸν πόλεμο αὐτὸν ἀπὸ εὐρωπαϊκῆς πλευρᾶς ἦταν καὶ ἡ ἀνώμαλη κοινωνικὴ κατάσταση τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία εἶχε ἐκδηλωθῆ λίγο πρὶν μὲ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1848-9.
Ἀπὸ τὸν πόλεμο αὐτόν, πού εἶναι ὁ πρῶτος «πόλεμος θέσεως» στὴν Ἱστορία, προέκυψαν γιὰ ὅλους ζημιὲς καὶ ὠφέλειες, πέραν τῶν γενικῶν διαμορφώσεων πού ἔφερε στὴν πολιτικὴ δομὴ τῆς Εὐρώπης. Γιὰ τὴν Ρωσσία, προέκυψε ἡ ἀνάγκη βαθειῶν ἐσωτερικῶν μεταρρυθμίσεων, γιὰ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, μιὰ τεχνικὴ παράταση ζωῆς, γιὰ τὴν Γαλλία ἐπίτευξη τῶν πολιτικῶν βλέψεων τοῦ Ναπολέοντα (τοῦ Γ), καὶ γιὰ τὴν Ἀγγλία μιὰ ἀχανὴς ἀγορά, ὅπου, μὲ μίαν ἐπιβάρυνση 5% ἐπὶ τῶν προϊόντων της, θὰ μποροῦσε ἄνετα ἡ σφριγώδης βιομηχανία της νὰ ἀντιστάθμιση τοὺς ὑψηλοὺς τελωνειακοὺς δασμοὺς πού ἐπέβαλαν οἱ ἄλλες εὐρωπαϊκὲς χῶρες πρὸς προστασία τῶν δικῶν τους προϊόντων.
Τὸ κυριώτερο ὅμως ἀποτέλεσμα τοῦ πολέμου αὐτοῦ ἦταν ἡ ἐξασφάλιση γεωπολιτικῶς τῶν νοτιοανατολικῶν συνόρων της Εὐρώπης, ἀφήνοντας πάντως ἄλυτο τὸ πρόβλημα τῶν νοτιοδυτικῶν συνόρων της Ρωσσίας. Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία τώρα ἀποτελοῦσαν ἑνιαία γεωπολιτικὴ περιοχὴ τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ διατηρηθῆ κατὰ πᾶσαν μελλοντικὴ ἀναδιάταξη τῶν Βαλκανίων. Ἐπεῖγον κατέστη τὸ πρόβλημα μὲ τὴν μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια δημιουργία τῆς Βουλγαρίας. Ὄντως μὲ τοὺς βαλκανικοὺς πολέμους ἡ Ἑλλάδα αὐξήθηκε πρὸς Βορρᾶν, οἱ ἐγγυήσεις ὅμως τῆς βόρειας ὑπάρξεώς της σὰν κράτους θὰ ἀνήγοντο στὰ ἀποτελέσματα τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου διὰ τῆς μονίμου παρουσίας σ’ αὐτὴ τῆς μουσουλμανικῆς μειονότητος τῆς Θράκης! Ἐνῷ δηλαδὴ οἱ ἀνταλλαγὲς πληθυσμῶν στὰ πλαίσια τῆς πρώην Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀποτελοῦν μίαν συνεχῆ μέχρι τῶν ἡμερῶν μας κατάσταση (περίπτωση Βουλγαρίας), ἄλλοτε ὁμαλὰ καὶ ἄλλοτε ἀνώμαλα (περίπτωση «μικρασιατικῆς καταστροφῆς», ἡ ὁποία μὲ τὸ ὑφιστάμενο κουρδικὸ πρόβλημα ἔχει ἄμεση σχέση αἰτίας-ἀποτελέσματος), ἡ μουσουλμανικὴ μειονότητα τῆς Θράκης ἀποτελεῖ μόνιμο θέμα ἀμηχανίας στοὺς λόγους τῶν ἀνίδεων ἑλλήνων πολιτικῶν, οἱ ὁποῖοι βρίσκουν σ’ αὐτὴ αἰτία παχύρευστου ἐκθειασμοῦ τῶν «δημοκρατικῶν ἀρετῶν» τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά ἀγνοοῦν πλήρως, ὅτι ἀκριβῶς ἡ ὕπαρξη αὐτῆς τῆς μειονότητος ἐκεῖ ἀποτελεῖ τὴν προϋπόθεση τῆς δικῆς των ψηφοθηρικῆς δραστηριότητος, καθ’ ὅ ἐγγύηση τῆς Ἑλλάδος σὰν κράτους!
Ἡ ὕπαρξη τῆς μειονότητος αὐτῆς σημαίνει ἱστορικὰ τὸ ἑξῆς: ἂν ποτὲ ἤθελαν ἀμφισβητηθῆ τὰ ἀποτελέσματα τῆς γεωπολιτικῆς σημασίας τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου, εἴτε μὲ ἀπαιτήσεις τῶν παρακειμένων σλαβικῶν κρατῶν εἴτε μὲ ὑποκίνηση τῆς Ρωσσίας, τότε ὁ ἀπαιτῶν νὰ ἔχη νὰ ἀντιμετώπιση ἀπὸ κοινοῦ Ἑλλάδα καὶ Τουρκία, καὶ ὄχι τὸ ἀμφιβόλου κατασκευῆς κράτος Ἑλλάδα. Μέσα στὸ σύνολο τῶν σκέψεων αὐτῶν καὶ στὴν ἀποδοχὴ αὐτοῦ τοῦ γεωπολιτικοῦ ρόλου ἐδέχθηκε καὶ ἡ Τουρκία νὰ παραχωρήση τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου στὴν Ἑλλάδα, προκειμένου νὰ παραμείνη στὴν ἀνατολικὴ Θράκη.
Γ' και Δ' αραβοϊσραηλινός πόλεμος, Κύπρος και Ελλάδα
Βλέπομε ἐν συντομίᾳ ἔτσι, ὅτι ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία ἀπετέλεσαν θεωρητικῆς σημασίας γεωγραφικὲς ἐκτάσεις γιὰ τὴν εὐρωπαϊκὴ πολιτική, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἂν σ’ αὐτὲς ἐκατοικοῦσαν ἄνθρωποι ἤ πρόβατα. Τὴν αὐτὴν σημασία θὰ ἐτηροῦσαν ἀναγκαστικὰ καὶ μετὰ τὸν β’ παγκόσμιο πόλεμο. Μόνο πού τώρα, μὲ τὴν κατοχύρωση τῶν νοτιοδυτικῶν συνόρων τῆς Σοβ. Ἑνώσεως καὶ ἄρα τὴν πλήρη ἐγκατάλειψή τους στὶς «ἐλευθερίες» τοῦ δυτικοῦ κόσμου (ὁ Στάλιν μπορεῖ νὰ ἦταν ἀλλεργικὸς μὲ τὴν «Δημοκρατία», ὑπῆρξε ὅμως ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους στρατηγικοὺς νόες πού ἐγνώρισε ὁ σύγχρονος κόσμος), ὁ χαρακτήρας αὐτὸς ἐφάνηκε πιὸ καθαρά, σχεδὸν μηχανικὰ θὰ ἔλεγε κανείς. Ἔτσι π.χ. μὲ τὰ γεγονότα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς τὸ 1967 ἐχρειαζόταν ἕνα «σταθερὸ» καθεστὼς στὴν Ἑλλάδα γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν ἀμερικανικῶν βάσεων. Ἰδοὺ λοιπὸν μιὰ δικτατορία στὴν Ἑλλάδα ἀκριβῶς δύο μῆνες πρίν. Καὶ ὅταν τὸ 1974 ὁ ὑπουργὸς ἐξωτερικῶν Χένρυ Κίσιγκερ ἐπιτυχαίνη τὶς συμφωνίες καταπαύσεως τῶν ἐχθροπραξιῶν μεταξὺ Αἰγύπτου καὶ Ἰσραὴλ (18 Ἰαν. 1974) καὶ Συρίας καὶ Ἰσραὴλ (31 Μαΐου 1974), ἀκριβῶς δύο μῆνες μετὰ ἐπανακάμπτει μέσῳ τῶν «ἀντιστασιακῶν» (!) καὶ ἡ «Δημοκρατία» στὴν Ἑλλάδα. Ὅτι βέβαια τὰ στρατιωτικὰ ἀποτελέσματα ὅταν γίνουν θέματα «συνομιλιῶν» θεωροῦνται πολιτικῶς τελειωμένα, εἶναι ἕνας παληὸς κανόνας.
Ἀπόδειξη π.χ. τὸ Κυπριακό, τὸ ὁποῖον κατ’ ἀνάγκην ἐδημιουργήθηκε μετὰ τὰ μεσανατολικά, διότι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ριχάρδου τοῦ Λεοντόκαρδου ἦταν σαφῶς γνωστὴ ἡ σημασία τῆς Κύπρου γιὰ ὅλες τὶς ἐπιχειρήσεις τῆς Εὐρώπης στὴν περιοχὴ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς (*). Ἐπὶ 15 χρόνια τὸ Κυπριακὸ ἀποτελεῖ θέμα συνομιλιῶν, συναντήσεων, διαμεσολαβήσεων καὶ ἐπαφῶν, παραμένει ὅμως ὡς πραγματικὸ πρόβλημα ἄλυτο (ὡς πολιτικὸ εἶναι ἤδη λυμένο, διότι δὲν ὑφίσταται ὡς τέτοιο πρόβλημα ἀφοῦ ὑπαγορεύεται ἀπὸ συγκεκριμένες ἀνάγκες, καλὲς ἤ κακές, τῶν ὁποίων ἡ λύση ὑπάγεται σὲ γενικώτερα πλαίσια πού ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲν ἔχουν ἀκόμη διαμορφωθῆ).
Τὸ 1980 τὰ προβλήματα φεύγουν ἀπὸ τὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ μετατοπίζονται στὸν περσικὸ κόλπο. Ἄρα χρειάζεται «Δημοκρατία» στὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ ἀντίθετα ἕνα «ἰσχυρὸ» καθεστὼς στὴν Τουρκία. Ἰδοὺ πράγματι ἡ Δικτατορία στὴν Τουρκία!... Ἂν ἡ «Δημοκρατία» μετὰ ταῦτα δὲν ἐπανέκαμψε καὶ πάλι ἀποτόμως στὴν Τουρκία, ὅπως στὴν Ἑλλάδα, εἶναι ἀκριβῶς γιατί μὲ τὴν «ἰσλαμικὴ ἐπανάσταση» τοῦ Ἰράν οἱ συνθῆκες εἶναι αἰσθητῶς διαφορετικὲς μακροπροθέσμως ἀπὸ ἐκεῖνες τῆς μεσογειακῆς περιοχῆς. Δηλαδὴ στὴν ἴδια τὴν Τουρκία.
Επίλογος
Σήμερα πού μὲ τὶς τρέχουσες πολιτικὲς διαμορφώσεις αὐτὰ ἔχουν ἤδη καταστῆ «ἀπώτατον παρελθόν», μποροῦμε νὰ τὰ ἐξετάσωμε λογικώτερα κάπως. Ἀπὸ τὴν τεχνικὴ εὐχέρεια τῶν πραγμάτων βλέπομε, ὅτι τόσο ἡ Ἑλλάδα ὅσο καὶ ἡ Τουρκία ἀποτελοῦν θεωρητικῆς φύσεως σχήματα, πού δὲν προγραμματίζεται ἡ χρήση τους ἐπὶ μακροχρονίου βάσεως ἄλλα ἀπὸ τὶς ἀνάγκες τῆς στιγμῆς. Γιὰ τὸ ἀντίθετο ἀπαιτεῖται βέβαια ἡ ὕπαρξη κάποιου προγράμματος, τὸ ὁποῖον, ὄπως εἴπαμε, μεταπολεμικῶς δὲν παρεσχέθη ὁ χρόνος νὰ ὑπάρξη. Καὶ οἱ δύο αὐτὲς χῶρες, πέραν ἀπὸ τὶς «συνταγματικὲς» βιτρίνες καὶ τὶς «ἐκλογές», κρατήθηκαν στὰ πλαίσια τῆς Δύσεως ὅπως ἀκριβῶς ὑπῆρξαν: μὲ συνεχῆ κοινωνικὴ δικτατορία, ὅπου ἕνας συνταγματάρχης ἐπάνω ἕνας κάτω δὲν εἶχε σημασία. Εἰδικώτερα στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδος, φαίνεται αὐτὸ καθαρὰ καὶ μετὰ τὴν δικτατορία.
Τὰ ὠξυμμένα προβλήματα τῶν ἀραβικῶν ἐθνισμῶν, πού ἀναγκαστικὰ θὰ ἐμφανίζονταν μετὰ τὰ γεγονότα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς μέσα στὶς διαδικασίες τῶν μακροχρονίων «συνομιλιῶν» -καὶ τὰ ὁποῖα, ἀκριβῶς ἀφοῦ ὑπῆρχαν τυπικὰ οἱ «συνομιλίες» δὲν ἦταν δυνατὸν παρὰ νὰ ποινικοποιηθοῦν ὡς «τρομοκρατία»-, ἀπαιτοῦσαν καὶ ἀνάλογους τρόπους ἀντιμετώπισης. Ἰδοὺ λοιπὸν ἡ «κοινοβουλευτικὴ» Ἑλλὰς ὡς ἕνα εἶδος ἐπιτελείου τῆς μεσογειακῆς τρομοκρατίας.
Γιὰ νὰ ἐλεγχθῆ ἡ τρομοκρατία τῆς μέσης Ἀνατολῆς, χρειάζονται ἀνάλογες «προσβάσεις», δηλαδὴ μιὰ «φιλοαραβικὴ» καὶ «ἀντιϊσραηλινὴ» Ἑλλάδα γεμάτη πράκτορες πού νὰ συμμετέχουν σὲ τρομοκρατικὲς ἐπιχειρήσεις. Ἡ ἀρχὴ τῶν πραγμάτων ἀνάγεται βέβαια στὴν «ἀντίσταση» κατὰ τὴν περίοδο τῆς Χούντας: Ἕλληνες «ἀγωνιστὲς» ἐκπαιδεύονται σὲ στρατόπεδα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, μαθαίνοντας πρόσωπα, ὀργανώσεις καὶ καταστάσεις, κατὰ τὸν ἴδιον τρόπο πού κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ «ἀντικομμουνισμοῦ» καὶ τοῦ ψυχροῦ πολέμου οἱ πιὸ «ἔνθερμοι μαρξιστὲς» ἦσαν οἱ ἀξιωματοῦχοι τῆς ΚΥΠ.
***
Γεράσιμος Κακλαμάνης
http://cosmoidioglossia.blogspot.gr
Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως «Ευρώπη», είναι μια πλανώμενη ιστορική και πολιτική αοριστολογία, η οποία προϋπόθεση της έχει ένα μόνο και καθόλου αυτονόητο δεδομένο: ότι οι εκτρωματικές «ισορροπίες» που επετεύχθησαν κάποτε (το 1854) στον μεσογειακό χώρο και δημιούργησαν -παγιούμενες μέσω αυτών- τους δύο παγκόσμιους πολέμους, θα διαρκέσουν επ' άπειρον.
Η όλη πολιτική ύπαρξη της Ευρώπης, και της «Δύσεως» γενικότερα, στηρίζεται σε ένα και μόνο γεγονός: στην έκβαση του κριμαϊκού πολέμου...
Ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Βυζαντίου ἤδη καὶ τῶν ἰταλικῶν Δημοκρατιῶν, ἡ Μαύρη Θάλασσα ἦταν ὁ κύριος σκοπὸς κάθε ἐμπορικῆς δραστηριότητος στὴν ἀνατολικὴ Μεσόγειο. Ἡ Μαύρη Θάλασσα καὶ ἡ μικρασιατικὴ ἐνδοχώρα ἀποτελοῦν -ἀπὸ ὑπάρξεως ἱστορίας- χώρους οἰκονομικὰ συμπληρωματικούς... ὁ χῶρος τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου (καὶ κατ' ἐπέκταση τῆς Μέσης Ἀνατολῆς) δὲν εἶναι ἁπλῶς «στρατηγικῆς σημασίας», ὅπως ἐκτιμοῦν οἱ τρέχοντες εἰδικοί. Εἶναι ζωτικῆς σημασίας γιὰ τὴν δυτικὴ Εὐρώπη, καὶ ἦταν ἀνέκαθεν τέτοιος... Ἡ ἔννοια τῆς «στρατηγικῆς» σημασίας εἶναι διάφορη ἀπὸ τὴν τῆς «ζωτικῆς». «Στρατηγικὴ» σημαίνει ὅτι εἶναι ἴσως κάτι τώρα ἀπαραίτητο, αὔριο ὅμως μπορεῖ νὰ μὴν εἶναι. «Ζωτικὴ» ἀντίθετα σημαίνει κάτι πού δὲν μπορεῖ νὰ πάψη νὰ εἶναι... δὲν ὑπάρχει μία Εὐρώπη, ἀλλά ὡς γεωπολιτικὲς ἑνότητες (μὲ ἄκρως διάφορες πολιτιστικὲς προϋποθέσεις, καθὼς ἀπαιτεῖ ἡ φυσικὴ τάξη πραγμάτων) τουλάχιστον τέσσαρες. Ὑπάρχει μιὰ δυτικὴ Εὐρώπη, μιὰ κεντρικὴ Εὐρώπη (Mitteleuropa), μιὰ νοτιοανατολικὴ (δηλαδή μιὰ βαλκανική, πού ἀποτελεῖ τὴν κυρίως Εὐρώπη, καὶ τῆς ὁποίας κέντρο εἶναι ἡ Μαύρη Θάλασσα) καὶ μιὰ ἐν εὐρείᾳ ἐννοίᾳ μεσογειακὴ Εὐρώπη. Ἂν συνεπῶς τίθεται πρόβλημα Εὐρώπης, αὐτὸ συνίσταται στὴν ὀργανικὴ σύνδεση τῶν φυσικῶν αὐτῶν περιοχῶν.
Κριμαϊκός Πόλεμος και Θράκη
Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία γιὰ τὴν παλαιὰ εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ ἀποτελοῦσαν ἁπλῶς γεωγραφικὲς ἐκτάσεις, οἱ ὁποῖες ἀπὸ κοινοῦ συγκροτοῦσαν ἑνιαῖαν γεωπολιτικὴν ὀντότητα σὰν ἀποτέλεσμα τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου. Ὁ πόλεμος αὐτός, ὁ ὁποῖος μὲ τοὺς δύο παγκοσμίους πολέμους ἀποτελεῖ τὴν ἀρχὴ μίας ἱστορικῆς ἑνότητος, ὑπῆρξε ὁ σπουδαιότερος στὴν νεώτερη πολιτικὴ ἱστορία τῆς Εὐρώπης, διότι κατήργησε τὸ σύστημα τῆς «Ἱερᾶς Συμμαχίας» (οὐσιαστικὰ εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ τέλους τῆς μοναρχίας τῶν Ἀψβούργων) καὶ ἔφερε τὶς πολιτικὲς ἀναδιατάξεις στὴν σύνθεση τῶν εὐρωπαϊκῶν κρατῶν πού διετηρήθησαν ὡς τὸν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ὑπῆρξε ἐξαιρετικὰ πολυαίμακτος σχετικὰ μὲ προηγουμένους, διότι ὑπῆρξε πόλεμος «προηγμένης τεχνολογίας». Σ’ αὐτὸν ἔχρησιμοποιηθηκαν γιὰ πρώτη φορὰ μηχανοκίνητα σιδερένια πλοῖα καὶ νέου τύπου ὄπλα (Paixhans-Hau-bitze), τὰ ὁποῖα ἐπέτρεψαν στοὺς Ρώσσους νὰ βουλιάξουν ἐν ἀκαρεῖ τὸν παλαιοῦ τύπου στόλο τῶν Τούρκων στὴν Σινώπη καὶ νὰ προκαλέσουν ἔτσι τὴν ἀνάμιξη τῶν δυτικῶν δυνάμεων. Ἐκόστισε κοντὰ στὸ ἕνα ἑκατομμύριο θύματα (τὸ Βατερλώ π.χ. εἶχε περίπου 50.000.
Σημείωσις: Ἀναφέρομε μερικὲς λεπτομέρειες γι’ αὐτόν, ὄχι μόνο διότι θὰ μᾶς χρειασθοῦν γιὰ τὴν κατανόηση κάποιων τρεχόντων ζητημάτων, ἄλλα καὶ γιατί αὐτὸς ὁ πόλεμος εἶναι ἄγνωστος ἐν Ἑλλάδι, ἀφοῦ δὲν μνημονεύεται καν στὰ σχολεῖα. Ὡς «ἱστορία» γι’ αὐτὰ μεταξὺ 1821 καὶ 1921 εἶναι -γιὰ τὴν Γ Λυκείου- ἐπὶ ΠΑΣΟΚ τῷ 1984 οἱ πρὸ τοῦ 21 «κοινοτικὲς» σχέσεις!...).
Οἱ ἀπώτερες αἰτίες τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου ἀνάγονται στὶς μεταρρυθμιστικὲς προσπάθειες τοῦ Μαχμοὺτ τοῦ Β, τὶς ὁποῖες πραγματοποίησε ὁ γυιὸς του Ἄβδουλ Μεζὶτ ὁ Α διὰ τοῦ «Χατὶ Σερὶφ» τοῦ Γκιουλχανέ. Διὰ τοῦ διατάγματος αὐτοῦ ἐκηρύσσετο θρησκευτικὴ ἰσότης γιὰ ὅλους τούς ὑπηκόους τῆς Αὐτοκρατορίας. Τὸ καθεστὼς αὐτὸ διευκόλυνε τὴν μεγαλύτερη διείσδυση τῶν δυτικῶν δυνάμεων ὡς προστάτιδων τῶν μὴ ὀρθοδόξων, πράγμα πού ἡ Ρωσσία εἶδε σὰν ὑπονόμευση τῶν δικῶν της συμφερόντων, ἀφ’ οὗ, βάσει παλαιοτέρων συνθηκῶν, ἦταν προστάτις τῶν ὀρθοδόξων.
Ὅταν τῷ 1852 ἡ δυτικὴ Ἐκκλησία ἐπῆρε ὡς προνόμιο τὰ κλειδιὰ τῆς πόρτας ἀπὸ τὸν τάφο τῆς Βηθλεέμ, τὸν ἑπόμενο χρόνο ἡ Ρωσσία ἐκήρυξε τὸν πόλεμο κατὰ τοῦ Σουλτάνου (τὰ τῶν «κλειδιῶν» καὶ τὰ σχετικὰ μὲ τὴν περιουσία τῶν Ὀρθοδόξων ἐκεῖ ἀκόμη δὲν ἔχουν ρυθμισθῆ). Πάντως τῷ 1854, δηλ. διαρκοῦντος τοῦ πολέμου αὐτοῦ, ὁ γάλλος μηχανικὸς Φ. Λεσσὲψ συνεφώνησε διὰ συμβολαίου μὲ τὸν ἀντιβασιλέα τῆς Αἰγύπτου τὴν κατασκευὴ τῆς διώρυγας τοῦ Σουέζ, πού θὰ ἄρχιζε λίγο μετὰ τὸν πόλεμο. Ἕνας ἀκόμη λόγος γιὰ τὸν πόλεμο αὐτὸν ἀπὸ εὐρωπαϊκῆς πλευρᾶς ἦταν καὶ ἡ ἀνώμαλη κοινωνικὴ κατάσταση τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία εἶχε ἐκδηλωθῆ λίγο πρὶν μὲ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1848-9.
Ἀπὸ τὸν πόλεμο αὐτόν, πού εἶναι ὁ πρῶτος «πόλεμος θέσεως» στὴν Ἱστορία, προέκυψαν γιὰ ὅλους ζημιὲς καὶ ὠφέλειες, πέραν τῶν γενικῶν διαμορφώσεων πού ἔφερε στὴν πολιτικὴ δομὴ τῆς Εὐρώπης. Γιὰ τὴν Ρωσσία, προέκυψε ἡ ἀνάγκη βαθειῶν ἐσωτερικῶν μεταρρυθμίσεων, γιὰ τὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία, μιὰ τεχνικὴ παράταση ζωῆς, γιὰ τὴν Γαλλία ἐπίτευξη τῶν πολιτικῶν βλέψεων τοῦ Ναπολέοντα (τοῦ Γ), καὶ γιὰ τὴν Ἀγγλία μιὰ ἀχανὴς ἀγορά, ὅπου, μὲ μίαν ἐπιβάρυνση 5% ἐπὶ τῶν προϊόντων της, θὰ μποροῦσε ἄνετα ἡ σφριγώδης βιομηχανία της νὰ ἀντιστάθμιση τοὺς ὑψηλοὺς τελωνειακοὺς δασμοὺς πού ἐπέβαλαν οἱ ἄλλες εὐρωπαϊκὲς χῶρες πρὸς προστασία τῶν δικῶν τους προϊόντων.
Τὸ κυριώτερο ὅμως ἀποτέλεσμα τοῦ πολέμου αὐτοῦ ἦταν ἡ ἐξασφάλιση γεωπολιτικῶς τῶν νοτιοανατολικῶν συνόρων της Εὐρώπης, ἀφήνοντας πάντως ἄλυτο τὸ πρόβλημα τῶν νοτιοδυτικῶν συνόρων της Ρωσσίας. Ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία τώρα ἀποτελοῦσαν ἑνιαία γεωπολιτικὴ περιοχὴ τῆς Εὐρώπης, ἡ ὁποία ἔπρεπε νὰ διατηρηθῆ κατὰ πᾶσαν μελλοντικὴ ἀναδιάταξη τῶν Βαλκανίων. Ἐπεῖγον κατέστη τὸ πρόβλημα μὲ τὴν μετὰ ἀπὸ λίγα χρόνια δημιουργία τῆς Βουλγαρίας. Ὄντως μὲ τοὺς βαλκανικοὺς πολέμους ἡ Ἑλλάδα αὐξήθηκε πρὸς Βορρᾶν, οἱ ἐγγυήσεις ὅμως τῆς βόρειας ὑπάρξεώς της σὰν κράτους θὰ ἀνήγοντο στὰ ἀποτελέσματα τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου διὰ τῆς μονίμου παρουσίας σ’ αὐτὴ τῆς μουσουλμανικῆς μειονότητος τῆς Θράκης! Ἐνῷ δηλαδὴ οἱ ἀνταλλαγὲς πληθυσμῶν στὰ πλαίσια τῆς πρώην Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας ἀποτελοῦν μίαν συνεχῆ μέχρι τῶν ἡμερῶν μας κατάσταση (περίπτωση Βουλγαρίας), ἄλλοτε ὁμαλὰ καὶ ἄλλοτε ἀνώμαλα (περίπτωση «μικρασιατικῆς καταστροφῆς», ἡ ὁποία μὲ τὸ ὑφιστάμενο κουρδικὸ πρόβλημα ἔχει ἄμεση σχέση αἰτίας-ἀποτελέσματος), ἡ μουσουλμανικὴ μειονότητα τῆς Θράκης ἀποτελεῖ μόνιμο θέμα ἀμηχανίας στοὺς λόγους τῶν ἀνίδεων ἑλλήνων πολιτικῶν, οἱ ὁποῖοι βρίσκουν σ’ αὐτὴ αἰτία παχύρευστου ἐκθειασμοῦ τῶν «δημοκρατικῶν ἀρετῶν» τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά ἀγνοοῦν πλήρως, ὅτι ἀκριβῶς ἡ ὕπαρξη αὐτῆς τῆς μειονότητος ἐκεῖ ἀποτελεῖ τὴν προϋπόθεση τῆς δικῆς των ψηφοθηρικῆς δραστηριότητος, καθ’ ὅ ἐγγύηση τῆς Ἑλλάδος σὰν κράτους!
Ἡ ὕπαρξη τῆς μειονότητος αὐτῆς σημαίνει ἱστορικὰ τὸ ἑξῆς: ἂν ποτὲ ἤθελαν ἀμφισβητηθῆ τὰ ἀποτελέσματα τῆς γεωπολιτικῆς σημασίας τοῦ κριμαϊκοῦ πολέμου, εἴτε μὲ ἀπαιτήσεις τῶν παρακειμένων σλαβικῶν κρατῶν εἴτε μὲ ὑποκίνηση τῆς Ρωσσίας, τότε ὁ ἀπαιτῶν νὰ ἔχη νὰ ἀντιμετώπιση ἀπὸ κοινοῦ Ἑλλάδα καὶ Τουρκία, καὶ ὄχι τὸ ἀμφιβόλου κατασκευῆς κράτος Ἑλλάδα. Μέσα στὸ σύνολο τῶν σκέψεων αὐτῶν καὶ στὴν ἀποδοχὴ αὐτοῦ τοῦ γεωπολιτικοῦ ρόλου ἐδέχθηκε καὶ ἡ Τουρκία νὰ παραχωρήση τὰ νησιὰ τοῦ Αἰγαίου στὴν Ἑλλάδα, προκειμένου νὰ παραμείνη στὴν ἀνατολικὴ Θράκη.
Γ' και Δ' αραβοϊσραηλινός πόλεμος, Κύπρος και Ελλάδα
Βλέπομε ἐν συντομίᾳ ἔτσι, ὅτι ἡ Ἑλλάδα καὶ ἡ Τουρκία ἀπετέλεσαν θεωρητικῆς σημασίας γεωγραφικὲς ἐκτάσεις γιὰ τὴν εὐρωπαϊκὴ πολιτική, ἀνεξαρτήτως τοῦ ἂν σ’ αὐτὲς ἐκατοικοῦσαν ἄνθρωποι ἤ πρόβατα. Τὴν αὐτὴν σημασία θὰ ἐτηροῦσαν ἀναγκαστικὰ καὶ μετὰ τὸν β’ παγκόσμιο πόλεμο. Μόνο πού τώρα, μὲ τὴν κατοχύρωση τῶν νοτιοδυτικῶν συνόρων τῆς Σοβ. Ἑνώσεως καὶ ἄρα τὴν πλήρη ἐγκατάλειψή τους στὶς «ἐλευθερίες» τοῦ δυτικοῦ κόσμου (ὁ Στάλιν μπορεῖ νὰ ἦταν ἀλλεργικὸς μὲ τὴν «Δημοκρατία», ὑπῆρξε ὅμως ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους στρατηγικοὺς νόες πού ἐγνώρισε ὁ σύγχρονος κόσμος), ὁ χαρακτήρας αὐτὸς ἐφάνηκε πιὸ καθαρά, σχεδὸν μηχανικὰ θὰ ἔλεγε κανείς. Ἔτσι π.χ. μὲ τὰ γεγονότα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς τὸ 1967 ἐχρειαζόταν ἕνα «σταθερὸ» καθεστὼς στὴν Ἑλλάδα γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν ἀμερικανικῶν βάσεων. Ἰδοὺ λοιπὸν μιὰ δικτατορία στὴν Ἑλλάδα ἀκριβῶς δύο μῆνες πρίν. Καὶ ὅταν τὸ 1974 ὁ ὑπουργὸς ἐξωτερικῶν Χένρυ Κίσιγκερ ἐπιτυχαίνη τὶς συμφωνίες καταπαύσεως τῶν ἐχθροπραξιῶν μεταξὺ Αἰγύπτου καὶ Ἰσραὴλ (18 Ἰαν. 1974) καὶ Συρίας καὶ Ἰσραὴλ (31 Μαΐου 1974), ἀκριβῶς δύο μῆνες μετὰ ἐπανακάμπτει μέσῳ τῶν «ἀντιστασιακῶν» (!) καὶ ἡ «Δημοκρατία» στὴν Ἑλλάδα. Ὅτι βέβαια τὰ στρατιωτικὰ ἀποτελέσματα ὅταν γίνουν θέματα «συνομιλιῶν» θεωροῦνται πολιτικῶς τελειωμένα, εἶναι ἕνας παληὸς κανόνας.
Ἀπόδειξη π.χ. τὸ Κυπριακό, τὸ ὁποῖον κατ’ ἀνάγκην ἐδημιουργήθηκε μετὰ τὰ μεσανατολικά, διότι ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Ριχάρδου τοῦ Λεοντόκαρδου ἦταν σαφῶς γνωστὴ ἡ σημασία τῆς Κύπρου γιὰ ὅλες τὶς ἐπιχειρήσεις τῆς Εὐρώπης στὴν περιοχὴ τῆς Μέσης Ἀνατολῆς (*). Ἐπὶ 15 χρόνια τὸ Κυπριακὸ ἀποτελεῖ θέμα συνομιλιῶν, συναντήσεων, διαμεσολαβήσεων καὶ ἐπαφῶν, παραμένει ὅμως ὡς πραγματικὸ πρόβλημα ἄλυτο (ὡς πολιτικὸ εἶναι ἤδη λυμένο, διότι δὲν ὑφίσταται ὡς τέτοιο πρόβλημα ἀφοῦ ὑπαγορεύεται ἀπὸ συγκεκριμένες ἀνάγκες, καλὲς ἤ κακές, τῶν ὁποίων ἡ λύση ὑπάγεται σὲ γενικώτερα πλαίσια πού ἐπὶ τοῦ παρόντος δὲν ἔχουν ἀκόμη διαμορφωθῆ).
Τὸ 1980 τὰ προβλήματα φεύγουν ἀπὸ τὴν Μέση Ἀνατολὴ καὶ μετατοπίζονται στὸν περσικὸ κόλπο. Ἄρα χρειάζεται «Δημοκρατία» στὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ ἀντίθετα ἕνα «ἰσχυρὸ» καθεστὼς στὴν Τουρκία. Ἰδοὺ πράγματι ἡ Δικτατορία στὴν Τουρκία!... Ἂν ἡ «Δημοκρατία» μετὰ ταῦτα δὲν ἐπανέκαμψε καὶ πάλι ἀποτόμως στὴν Τουρκία, ὅπως στὴν Ἑλλάδα, εἶναι ἀκριβῶς γιατί μὲ τὴν «ἰσλαμικὴ ἐπανάσταση» τοῦ Ἰράν οἱ συνθῆκες εἶναι αἰσθητῶς διαφορετικὲς μακροπροθέσμως ἀπὸ ἐκεῖνες τῆς μεσογειακῆς περιοχῆς. Δηλαδὴ στὴν ἴδια τὴν Τουρκία.
Επίλογος
Σήμερα πού μὲ τὶς τρέχουσες πολιτικὲς διαμορφώσεις αὐτὰ ἔχουν ἤδη καταστῆ «ἀπώτατον παρελθόν», μποροῦμε νὰ τὰ ἐξετάσωμε λογικώτερα κάπως. Ἀπὸ τὴν τεχνικὴ εὐχέρεια τῶν πραγμάτων βλέπομε, ὅτι τόσο ἡ Ἑλλάδα ὅσο καὶ ἡ Τουρκία ἀποτελοῦν θεωρητικῆς φύσεως σχήματα, πού δὲν προγραμματίζεται ἡ χρήση τους ἐπὶ μακροχρονίου βάσεως ἄλλα ἀπὸ τὶς ἀνάγκες τῆς στιγμῆς. Γιὰ τὸ ἀντίθετο ἀπαιτεῖται βέβαια ἡ ὕπαρξη κάποιου προγράμματος, τὸ ὁποῖον, ὄπως εἴπαμε, μεταπολεμικῶς δὲν παρεσχέθη ὁ χρόνος νὰ ὑπάρξη. Καὶ οἱ δύο αὐτὲς χῶρες, πέραν ἀπὸ τὶς «συνταγματικὲς» βιτρίνες καὶ τὶς «ἐκλογές», κρατήθηκαν στὰ πλαίσια τῆς Δύσεως ὅπως ἀκριβῶς ὑπῆρξαν: μὲ συνεχῆ κοινωνικὴ δικτατορία, ὅπου ἕνας συνταγματάρχης ἐπάνω ἕνας κάτω δὲν εἶχε σημασία. Εἰδικώτερα στὴν περίπτωση τῆς Ἑλλάδος, φαίνεται αὐτὸ καθαρὰ καὶ μετὰ τὴν δικτατορία.
Τὰ ὠξυμμένα προβλήματα τῶν ἀραβικῶν ἐθνισμῶν, πού ἀναγκαστικὰ θὰ ἐμφανίζονταν μετὰ τὰ γεγονότα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς μέσα στὶς διαδικασίες τῶν μακροχρονίων «συνομιλιῶν» -καὶ τὰ ὁποῖα, ἀκριβῶς ἀφοῦ ὑπῆρχαν τυπικὰ οἱ «συνομιλίες» δὲν ἦταν δυνατὸν παρὰ νὰ ποινικοποιηθοῦν ὡς «τρομοκρατία»-, ἀπαιτοῦσαν καὶ ἀνάλογους τρόπους ἀντιμετώπισης. Ἰδοὺ λοιπὸν ἡ «κοινοβουλευτικὴ» Ἑλλὰς ὡς ἕνα εἶδος ἐπιτελείου τῆς μεσογειακῆς τρομοκρατίας.
Γιὰ νὰ ἐλεγχθῆ ἡ τρομοκρατία τῆς μέσης Ἀνατολῆς, χρειάζονται ἀνάλογες «προσβάσεις», δηλαδὴ μιὰ «φιλοαραβικὴ» καὶ «ἀντιϊσραηλινὴ» Ἑλλάδα γεμάτη πράκτορες πού νὰ συμμετέχουν σὲ τρομοκρατικὲς ἐπιχειρήσεις. Ἡ ἀρχὴ τῶν πραγμάτων ἀνάγεται βέβαια στὴν «ἀντίσταση» κατὰ τὴν περίοδο τῆς Χούντας: Ἕλληνες «ἀγωνιστὲς» ἐκπαιδεύονται σὲ στρατόπεδα τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, μαθαίνοντας πρόσωπα, ὀργανώσεις καὶ καταστάσεις, κατὰ τὸν ἴδιον τρόπο πού κατὰ τὴν ἐποχὴ τοῦ «ἀντικομμουνισμοῦ» καὶ τοῦ ψυχροῦ πολέμου οἱ πιὸ «ἔνθερμοι μαρξιστὲς» ἦσαν οἱ ἀξιωματοῦχοι τῆς ΚΥΠ.
***
(*) Από τότε που πάτησε το πόδι του στην Κύπρο ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, το νησί έγινε ένα όργανο ανταγωνιστικών δυνάμεων σε μια εύφλεκτη περιοχή, ενώ γινόταν όλο και πιο σημαντικό καθώς νέες δυνάμεις αναδύονταν και δοκίμαζαν τις δυνάμεις τους. Από επίκεντρο της διαμάχης Βενετών-Οθωμανών έγινε μια περιοχή αγγλο-γαλλικής και ακολούθως αγγλο-ρωσικής διαμάχης για τον έλεγχο της Ανατολικής Μεσογείου. Σε μικρότερη κλίμακα, η Μεθώνη της νότιας Πελοποννήσου υπέφερε εξ αιτίας εξωτερικών στρατηγικών φιλοδοξιών (όπως γενικά η Ελλάδα και το μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανίων) και οι κάτοικοι της υπέστησαν κατά καιρούς διάφορες σφαγές στα χέρια των Οθωμανών, που προσπαθούσαν να αποσπάσουν το φρούριο τους από τη Βενετία. Τουλάχιστον από την εποχή των Ναπολεόντειων Πολέμων, παρόμοιες δυνάμεις ανταγωνίζονται γύρω από την Κύπρο. Οι Βρετανοί απέκτησαν το πάνω χέρι στη Μεσόγειο και προσπάθησαν να ανακόψουν τη ρωσική επιρροή υποστηρίζωντας την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εξάλλου, μετά από το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο προστέθηκαν οι ΗΠΑ, ενώ ένα εκ νέου επινοημένο Ισραήλ εδραίωνε τη θέση του. Σε αυτό το κοκτέιλ δυνάμεων μπορούμε να προσθέσουμε τώρα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και η δύναμη της είναι μάλλον οικονομική παρά στρατιωτική. Επίσης, καθώς δεν διαθέτει καμία άξια λόγου κοινή εξωτερική πολιτική, η ΕΕ είναι διαιρεμένη ανάμεσα σε όσους κλίνουν προς τη γραμμή Βρετανίας-ΗΠΑ-Ισραήλ στη Μέση Ανατολή (κυρίως τους πρώην δορυφόρους της ΕΣΣΔ) και όσους έχουν μια περισσότερο φιλοευρωπαϊκή τάση και βρίσκονται πιο κοντά στη Ρωσία. Η λήξη του Ψυχρού Πολέμου -ή τουλάχιστον της κάπως τεχνητής και διογκωμένης ιδεολογικής διαίρεσης- άφησε ένα πνευματικό κενό όσον αφορά στην αποτελεσματική εξήγηση του τι ακριβώς είναι ή έχει γίνει το «διεθνές σύστημα», αν υπάρχει όντως ένα σαφώς καθορίσιμο σύστημα και όχι μια μακραίωνη αμφιταλάντευση ανάμεσα σε χάος και τάξη.
William Mallinson - Το τότε είναι τώρα. Κύπρος. Το γεωϊστορικό εργαλείο.
---------------------------------------------------------------
...η θέση της Κύπρου απέναντι από τη Μέση Ανατολή, η ευρωπαϊκή θέση της και η συνύπαρξη της ελληνικής και της τουρκικής θρησκευτικής και γλωσσικής ταυτότητας την έχουν καταστήσει έναν πραγματικό μικρόκοσμο στον οποίο μπήγονται τα νύχια της γεωστρατηγικής φιλοδοξίας, τουλάχιστον από την εποχή των Ρωμαίων, τους οποίους διαδέχθηκαν οι Βυζαντινοί, ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, οι Λουζινιάν, οι Βενετοί, οι Οθωμανοί, οι Βρετανοί και, σήμερα, ένα πλήθος «παικτών», μεταξύ των οποίων η Βρετανία, οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ρωσία, η Ελλάδα, η Τουρκία και το Ισραήλ, πέρα από τους ίδιους τους Κύπριους...
Γεράσιμος Κακλαμάνης
http://cosmoidioglossia.blogspot.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλώ να γράφετε με Ελληνικούς χαρακτήρες και να είστε κόσμιοι στις εκφράσεις σας. Οποιοδήποτε άλλο σχόλιο με γκρικλις και ξένη γλώσσα θα διαγράφετε. Ευχαριστώ!