Κλιμακώνεται η κινητικότητα στη Μέση Ανατολή

Του Κώστα Ράπτη /

Η συμφωνία αποκατάστασης των σχέσεων Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, με κινεζική μεσολάβηση, ανακοινώθηκε μόλις στις 10 Μαρτίου. Ωστόσο, στις 10 μέρες που μεσολάβησαν οι εξελίξεις στην περιοχή της Μέσης Ανατολής υπήρξαν τόσο πυκνές, που αποδεικνύουν ότι η συμφωνία του Πεκίνου υπήρξε ο καταλύτης διεργασιών που ωρίμαζαν εδώ και καιρό.


Σε ό,τι αφορά τις δύο άμεσα εμπλεκόμενες χώρες, το νεότερο στοιχείο είναι η ανακοίνωση από ιρανικής πλευράς (που μένει να επιβεβαιωθεί και από το Ριάντ) ότι ο βασιλέας Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας απηύθυνε πρόσκληση για επίσκεψη στον Ιρανό πρόεδρο Εμπραχίμ Ραϊσί, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Ισλαμικής Δημοκρατίας, Χοσέιν Αμίρ-Αμπντολλαχιάν, δήλωσε σε δημοσιογράφους ότι πρόκειται να έχει επαφές με τον Σαουδάραβα ομόλογό του και για τον λόγο αυτό εξετάζονται τρεις πιθανοί τόποι διεξαγωγής της συνάντησης.

Όμως τα ανοίγματα αφορούν και έναν άλλο σημαντικό παίκτη του Περσικού Κόλπου, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του Ιράν Αλί Τζαμχανί, ο οποίος ηγήθηκε από ιρανικής πλευράς των συνομιλιών στο Πεκίνο.

Τα δε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αναπτύσσουν τη δική τους κινητικότητα, ώστε να μην υπερκερασθούν από τον Σαουδάραβα "μεγάλο γείτονα”.

Την Κυριακή, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ επισκέφθηκε το Άμπου Ντάμπι, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές και είχε την ευκαιρία να συναντηθεί για δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο με τον ισχυρό άνδρα των Εμιράτων, πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Ζάγιεντ. Στη σπάνια αυτή εκτός συνόρων εξόρμησή του, ο Άσαντ συνοδευόταν όχι μόνο από τον Σύρο υπουργό Οικονομίας και τον υφυπουργό Εξωτερικών, αλλά και από την σύζυγό του Άσμα, καθώς κυοφορείται διμερής πρωτοβουλία σε επίπεδο Πρώτων Κυριών για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία.

Σημειώνεται ότι τα πάντοτε ευέλικτα Εμιράτα πρωτοπόρησαν τον προηγούμενο διάστημα αφενός στα ανοίγματα προς τη Δαμασκό, αφετέρου στη συνεργασία με το Ισραήλ, που έφθασε μέχρι του σημείου της ανακοίνωσης προ μηνός της κοινής παραγωγής μη επανδρωμένου θαλάσσιου σκάφους για στρατιωτική χρήση. Ωστόσο, στο κλίμα που δημιούργησαν οι επιθέσεις Ισραηλινών εποίκων στην παλαιστινιακή πόλη Χουάρα και οι εμπρηστικές δηλώσεις του ακροδεξιού υπουργού Οικονομικών του Ισραήλ, Μπενζαλέλ Σμότριτς, τα Εμιράτα δείχνουν να οπισθοχωρούν. Ήδη διοχέτευσαν την πληροφορία ότι θα παγώσουν πλευρές της στρατιωτικής συνεργασίας τους με το Ισραήλ και ανακοίνωσαν βοήθεια τριών εκατομμυρίων δολαρίων για τους κατοίκους της Χουάρα. Προφανώς αυτός είναι ο τρόπος τους να ευθυγραμμισθούν με το κλίμα που εμπεδώνεται στην περιοχή, μετά τη συμφωνία Ιράν-Σαουδικής Αραβίας.

Την επομένη πάντως της επίσκεψης Άσαντ στα Εμιράτα, έγινε γνωστό από το ρωσικό πρακτορείο Sputnik, ότι η Σαουδική Αραβία προτίθεται να ανοίξει μετά τη λήξη του Ραμαζανιού το προξενείο της στη Δαμασκό, που μένει κλειστό από το 2012.

Προφανώς το Ριάντ δε θέλει να φανεί ότι υπολείπεται των Εμιράτων, στις διεργασίες για επανεισδοχή της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο, υπέρ της οποίας άλλωστε συνηγόρησε και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον Σαουδάραβα ομόλογό του στη Μόσχα, χωρίς ακόμη τότε να λάβει απάντηση.

Η υποχώρηση των εντάσεων με το Ιράν προφανώς συμπαρασύρει και τον σύμμαχο της Τεχεράνης, Άσαντ, ενώ ταυτοχρόνως δημιουργεί κίνητρα στις αραβικές μοναρχίες να παρεμβληθούν για τη μείωση της ιρανικής επιρροής στη Συρία - αγνοώντας την ίδια στιγμή τις αντιρρήσεις της Δύσης στην αποκατάσταση του ισχυρού άνδρα της Δαμασκού.

Ωστόσο, ο Σύρος πρόεδρος αποδεικνύεται σκληρός παίκτης, όπως έδειξε και η ακύρωση την τελευταία στιγμή της τετραμερούς συνάντησης σε επίπεδο υφυπουργών Εξωτερικών που προετοίμαζε η Ρωσία με τη συμμετοχή της Συρίας, της Τουρκίας και του Ιράν. Παρά τις πιέσεις των Ρώσων προστατών της, η Δαμασκός δεν είναι έτοιμη για προεκλογικά δώρα στον Ερντογάν και θέτει ως προαπαιτούμενο της αποκατάστασης των σχέσεων με την Τουρκία την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από τη συριακή επικράτεια.

Ομοίως είναι πολύ αμφίβολο αν ο Άσαντ θα συγκατατεθεί στο σχέδιο εξομάλυνσης των σχέσεων με τα λοιπά αραβικά κράτη το οποίο εκπονεί ομάδα χωρών υπό την Ιορδανία και προβλέπει μεταξύ άλλων τον επαναπατρισμό Σύρων προσφύγων υπό την εγγύηση αραβικών στρατευμάτων.

Στο περιθώριο όλης αυτής της κινητικότητας υπεγράφη την Κυριακή και συμφωνία συνεργασίας Ασφαλείας μεταξύ του Ιράν και του Ιράκ, κύριο αντικείμενο της οποίας είναι η αποτροπή της δράσης κουρδικών ένοπλων οργανώσεων που επιχειρούν στην ιρανική επικράτεια από βάσεις στο Ιρακινό Κουρδιστάν. Υπενθυμίζεται ότι στο φόντο των διαδηλώσεων που ξεσήκωσε (ιδίως στις κουρδικές επαρχίες του Ιράν) ο θάνατος της νεαρής Ιρανής Κούρδισσας Μάχσα Αμίνι, η ιρανική πλευρά πραγματοποίησε δύο επιθέσεις τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο εναντίον θέσεων κουρδικών οργανώσεων στο βόρειο Ιράκ.

https://www.capital.gr/diethni/3705358/klimakonetai-i-kinitikotita-sti-mesi-anatoli